|
Gimnastyka przedszkolaka – znaczenie ruchu dla rozwoju dziecka.
Ruch jest przejawem życia, a aktywność fizyczna jest czynnikiem kształtującym organizm człowieka i jego funkcje. Człowiek potrzebuje aktywności fizycznej tak samo jak pożywienia i powietrza. Występujący u dzieci „głód ruchu” jest wyrazem podświadomej chęci zaspokajania tej bardzo ważnej potrzeby, zapewnienia niezbędnego czynnika stymulującego rozwój: fizyczny, duchowy, emocjonalny i społeczny. Szczególnie w wieku przedszkolnym poruszanie się jest ważnym środkiem zdobywania informacji na temat otaczającego świata. Przez ruch dziecko ma możliwość poznawania siebie samego, własnego ciała i własnych możliwości, oszacowania swoich umiejętności, a także rozwijania wiary we własne siły oraz zdobywania w trakcie zabaw ruchowych społecznych doświadczeń z innymi osobami. Okres przedszkolny jest szczególnie znaczący dla kształtowania motoryczności dziecka. Dziecko nabywa wówczas pewnych umiejętności, które w dalszych etapach życia jedynie doskonali. W okresie tym aktywność ruchowa przyczynia się w znaczącym stopniu do wzmocnienia odporności organizmu na szkodliwy wpływ czynników środowiskowych, a umiejętności ruchowe często wyznaczają pozycję dziecka w grupie rówieśniczej. Dlatego należy dbać o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka, o zapewnienie mu odpowiedniej ilości wszechstronnego ruchu. Jednak aby aktywność ruchowa spełniła swoje zadania, aby była skuteczna, musi być aplikowana w optymalnych dawkach:
* wysiłek fizyczny nie może być zbyt mały, nie wywoła bowiem pożądanych reakcji nie pobudzi w sposób dostateczny czynności ustrojowych i nie spowoduje usprawnienia organizmu,
* zbyt duża dawka ruchu i związany z tym wysiłek ponad możliwości organizmu może być przyczyną wadliwego rozwoju i degeneracyjnych zmian przeciążeniowych. Przed tym jednak organizm potrafi się bronić, reagując zmęczeniem.
Aktywność ruchowa ma do spełnienia cztery podstawowe funkcje:
1) Funkcja stymulacyjna:
Ruch pobudza rozwój organizmu. Dzięki niemu poprawia się motoryka i sprawność fizyczna człowieka:
* mięśnie wykonujące pracę zwiększają swój przekrój, objętość, siłę i sprężystość, następuje wzmacnianie i wzrost elastyczności i wytrzymałości ścięgien oraz więzadeł,
* ruch sprzyja mineralizacji kości,
* wysiłek fizyczny mobilizuje układ krążeniowo – naczyniowy, powoduje wzmożoną akcję serca, które wzmacnia się i rozbudowuje; wysiłkowi fizycznemu towarzyszą skurcze mięśni, które ułatwiają krążenie krwi w organizmie,
* ruch uaktywnia układ oddechowy, gdyż płuca muszą wykonać zwiększoną pracę, dzięki czemu wzrasta pojemność życiowa płuc, a także ilość przyswajanego tlenu – więcej go dociera do rozwijających się narządów,
* ćwiczenia fizyczne przyczyniają się bezpośrednio do podwyższenia sprawności żołądka i jelit, a pośrednio wpływają na wydolność wątroby i nerek,
* aktywność fizyczna pobudza dojrzewanie układu nerwowego – szybciej dojrzewają ośrodki mózgu zawiadujące ruchami (przyspiesza to rozwój motoryczności); jednocześnie następuje wzrost szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, co usprawnia koordynację ruchową,
* dzięki ruchowi dziecko poznaje otaczający je świat, wzbogaca swoje doświadczenia, kształtuje pamięć i uwagę,
* ruch rozwija samodzielność dziecka,
* zabawy i ćwiczenia w grupie uczą zachowań prospołecznych – dziecko
podporządkowuje się obowiązującym normom i zasadom,
* aktywność fizyczna wpływa na rozwój charakteru i osobowości.
2) Funkcja adaptacyjna:
* aktywność ruchowa rozwija zdolność przystosowania organizmu dziecka do zmieniających się warunków życia: klimatu, temperatury, ciśnienia, warunków atmosferycznych, trudności dnia codziennego, itp.
* przez ruch i ćwiczenia fizyczne można hartować organizm, czyli doprowadzać do podwyższania granicy tolerancji na bodźce czy czynniki ze strony środowiska, a także kształtować odporność na czynniki psychiczne (np. stres) i społeczne.
3) Funkcja kompensacyjna:
* kompensacja to inaczej wyrównanie; aktywność fizyczna ma przywrócić niezbędną dla prawidłowego rozwoju organizmu dziecka równowagę czynników korzystnych i szkodliwych.
4) Funkcja korekcyjna (naprawcza):
* działania korekcyjne, przy użyciu odpowiednio dobranej i sterowanej aktywności fizycznej, podejmowane są w tych przypadkach, gdy powstałe odchylenia rozwojowe można zlikwidować lub złagodzić przy użyciu ćwiczeń korekcyjnych. Funkcja korekcyjna jest funkcją terapeutyczną i leczniczą.
Tak więc w przedszkolu nie sposób zrezygnować z ruchu i sportu. Każdego dnia dzieci muszą mieć wystarczająco dużo okazji do fizycznej aktywności, nie tylko w związku z fizycznym usprawnianiem dzieci, ale również całościowym rozwojem osobowości dziecka poprzez ruch. W tym celu dzieci muszą mieć do dyspozycji przede wszystkim wystarczająco dużo przestrzeni (łąka, plac zabaw, sala gimnastyczna) oraz odpowiednie przyrządy gimnastyczne, które zachęcają je do motorycznych zabaw. Przy doborze ćwiczeń należy kierować się: aktualnymi potrzebami dzieci, umiejętnościami dzieci, pomieszczeniem oraz materiałami, jakie mają do dyspozycji. Dziecko przedszkolne ma ogromną zdolność koncentracji uwagi. Dlatego zabawy i ćwiczenia nie powinny trwać długo. optymalny czas ćwiczeń to 20-30 min. Czas ten należy każdorazowo dostosowywać do chęci, możliwości i zaangażowania dzieci.Aby ćwiczenia były dla dziecka przyjemnością i źródłem radości, musi im towarzyszyć odpowiednia atmosfera – wzajemnej życzliwości, pogody, przyjaźni, a także wyrozumiałości. Dobrze jest ją budować przez wykorzystanie odpowiednich form prowadzenia ćwiczeń:
- forma zabawowa: zabawa ruchowa jest prostą, nieskomplikowana formą ruchu opartą na podstawowych ruchach (jak bieg, rzut, skok, czworakowanie, itp.); polega na rywalizacji indywidualnej – kto ładniej, kto dokładniej wykona zadanie, kto szybciej, kto dalej rzuci, wyżej skoczy, itp.; przepisy zabawy są proste i nieskomplikowane; ta forma ćwiczeń powinna dominować,
- forma zadaniowa: przed dzieckiem stawia się do wykonania zadanie: „czy potrafisz?” (np. dorzucić do ściany, przeskoczyć nad laska, itp.); takie podanie zadania ruchowego z reguły wyzwala w dziecku chęć pokazania, że potrafi i powoduje większe zaangażowanie w wykonanie ćwiczenia; musi to jednak być zadanie dostępne dla dziecka,
- forma zabawowo – naśladowcza: dziecko naśladuje zachowanie lub ruchy znanych mu zwierząt lub rzeczy (np. żuka toczącego kulę, wiatraka, samolotu, żołnierza, dziadka, itp.); uruchomiona przez takie porównanie wyobraźnia odwraca uwagę dziecka od związanego z wykonaniem zadania wysiłku;
- forma opowieści ruchowej: dorosły opowiada, a dziecko ilustruje to ruchem (np. biegniemy do lasu, zrywamy szyszki, rzucamy nimi do drzew, wskakujemy do jeziora, pływamy na plecach, itp.); także tutaj zaangażowana wyobraźnia dziecka pozwala mu nie myśleć o wysiłku.
Właściwy dobór ćwiczeń to trudne zadanie. Przede wszystkim należy stale pamiętać, że ćwiczenia mają być dla dziecka źródłem zabawy i radości. Właściwa atmosfera ćwiczeń powoduje, że dziecko domaga się ich, są chwilą relaksu i przyjemności, a równocześnie wartościowych i kształcących doświadczeń.
BIBLIOGRAFIA:
- 1. Krombholz H. „Radość z ruchu na świeżym powietrzu. Zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 8 lat” Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 2002r.
- 2. Owczarek S. „Gimnastyka Przedszkolaka” Wyd. WSiP Warszawa 2001r.
- Vopel K.W. „Witajcie oczy. Gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat,cz.3 ”, Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 1999r.
|
Informacje dla rodziców
